MARMARA ÜNİVERSİTESİ

Üniversitede adalet ve eşitlik algısı, özellikle idari kararlar ve öğrenci hakları bağlamında son derece zayıftır. Yorumlar, yönetimin keyfi ve tutarsız uygulamaları nedeniyle öğrencilerin sürekli mağdur edildiğini göstermektedir. Sene ortasında habersizce değiştirilen yönetmelikler, Tıp Fakültesi'nde yaşanan ve öğrencilerin bir yılını kaybetmesine neden olan kural değişiklikleri, en çarpıcı örneklerdir. Şehir Üniversitesi'nden aktarılan öğrencilerin burslarının ödenmemesi, 'kazanılmış hak'ların gasp edilmesi olarak nitelendirilmiştir. Yüksek lisans ve doktora mülakatlarında torpil yapıldığına dair çok sayıda iddia bulunmaktadır; bazı öğrenciler mülakat puanlarının kasıtlı olarak düşürülerek elendiğini savunmaktadır. Not sistemindeki adaletsizlikler, yanlış girilen notların düzeltilmemesi ve siyasi görüşleri nedeniyle öğrencilere veya akademisyenlere soruşturma açılması gibi olaylar da adalet duygusunu zedeleyen önemli faktörlerdendir. Genel kanı, okulun öğrenci haklarına saygı duymayan ve keyfi kararlarla hareket eden bir yapıya sahip olduğu yönündedir.

Akademik kadro ve eğitim kalitesi konusunda yorumlar ciddi bir ayrışma göstermektedir. Özellikle Hukuk, Tarih, Tıp gibi bölümlerdeki hocaların yetkinliği ve piyasada tanınan isimler olması, öğrenciler tarafından sıklıkla övülmektedir. 2021 tarihli bir yorum, Tarih bölümündeki her anabilim dalında alanında uzman akademisyenlerin varlığına dikkat çekmektedir. Ancak genel eğitim anlayışı, özellikle 2000'li yıllardaki yorumlarda, 'lise bozması', ezbere dayalı ve çağdışı yöntemler kullandığı gerekçesiyle yoğun şekilde eleştirilmiştir. Bazı hocaların dersleri slaytlardan okuyarak geçiştirmesi, devamsızlık ve notlandırma konusundaki katı ve adaletsiz tutumları ile öğrenciyle ilişki kurmaktaki isteksizlikleri, genel memnuniyetsizliğin ana kaynaklarıdır. Özellikle İşletme ve bazı mühendislik fakültelerindeki eğitim kalitesine yönelik olumsuz görüşler belirgindir. Son yıllardaki yorumlar, okulun genel kalitesinin düştüğü ve bazı başarılı akademisyenlerin özel üniversitelere geçtiği yönündedir.

Burs ve maddi destek olanakları konusunda yapılan yorumlar ağırlıklı olarak olumsuzdur ve üniversite yönetiminin bu konuda öğrencileri mağdur ettiğini göstermektedir. En çarpıcı örnek, 2020'de Şehir Üniversitesi'nden aktarılan derece öğrencilerine vadedilen bursların aylarca ödenmemesidir. Benzer şekilde, bir öğrenci 2009'da Kredi ve Yurtlar Kurumu'na bilgileri gönderilmediği için ilk sene burs alamadığını, bir diğeri ise Erasmus hibesini program bittikten 6 ay sonra alabildiğini belirtmiştir. Yemek bursu başvurularında yaşanan adaletsizlikler de eleştiri konusudur; bir öğrenci, ailede engelli birey olmasının burs için pozitif puan olmasına rağmen, engelli maaşı alındığı gerekçesiyle burs alamadığını ifade etmiştir. Bu durumlar, üniversitenin mali destek süreçlerinde sistemsiz ve öğrenciyi önemsemeyen bir tutum sergilediği algısını güçlendirmektedir.

Derslerle ilgili düzenlemeler, özellikle yönetmelik değişiklikleri ve ders seçimi, öğrenciler için sürekli bir stres ve mağduriyet kaynağıdır. Yorumlarda en çok öne çıkan şikayetlerden biri, 'YANO'nun 1.8, GANO'nun 2'nin üstünde olma zorunluluğu' gibi öğrencilerin dönem kaybetmesine neden olan katı ve saçma kurallardır. 2013'teki bir yorum, sene ortasında bu kuralın habersizce değiştirilerek öğrencilerin bir yılını kaybetmesine yol açtığını vurgulamaktadır. Ders seçimi sisteminin (BYS) sürekli çökmesi, kontenjanların bir anda dolması ve ders çakışmaları öğrencilerin her dönem başında yaşadığı kronik sorunlardır. Ayrıca, bölümlerle alakasız derslerin zorunlu hale getirilmesi ve asıl alan derslerinin yetersiz kalması da okulun 'gizli bir vizyonu' olarak eleştirilmiştir. Bütünleme sınavlarının kaldırılıp geri getirilmesi gibi tutarsız kararlar da öğrencilerin planlarını altüst eden bir başka faktördür.

Üniversitedeki güvenlik ve denetim uygulamaları, öğrenciler tarafından yetersiz, taraflı ve baskıcı olarak nitelendirilmektedir. Yorumlarda, güvenlik görevlilerinin siyasi olaylarda genellikle ülkücü gruplardan yana tavır aldığı ve diğer öğrencilere karşı kaba davrandığı sıkça vurgulanmaktadır. Siyasi gerilimlerin ardından kampüs girişlerinde yapılan sıkı kontrollere (çanta araması, X-ray cihazı) rağmen, bıçaklı ve satırlı saldırıların engellenememesi, güvenliğin etkinliğini sorgulatmaktadır. Bazı öğrenciler, kendi kampüslerinde olmasalar bile kütüphane gibi alanlara alınmadıklarını, hatta fotoğraf makinesiyle girişin yasaklandığını belirterek uygulamaların mantıksızlığına dikkat çekmişlerdir. Genel kanı, güvenliğin öğrencinin can güvenliğini sağlamaktan çok, bir baskı ve kontrol mekanizması olarak işlediği yönündedir.

Üniversitenin kampüs yapısı, en istikrarlı ve en yoğun eleştiri alan konulardan biridir. Yorumların neredeyse tamamı, kampüslerin dağınık, birbirinden kopuk, bakımsız ve estetikten yoksun olduğu yönündedir. Özellikle Göztepe ana kampüsü, 'gecekondu tarzı yapılaşma', 'TOKİ binaları', 'beton yığını' ve 'ruhu olmayan lise' gibi benzetmelerle sıkça aşağılanmıştır. Öğrencilerin sosyalleşebileceği yeşil alanların yetersizliği kronik bir sorundur. Haydarpaşa kampüsü, tarihi ve büyüleyici güzelliğiyle neredeyse tüm yorumlarda bir istisna olarak belirtilse de, bu kampüsün de zamanla elden çıkması büyük bir üzüntü kaynağı olmuştur. Anadolu Hisarı kampüsü manzarasıyla övülürken, ulaşım zorluğu ve olanaklarının kısıtlılığıyla eleştirilmiştir. Son yıllarda ise pek çok fakültenin 'dağın başında' olduğu söylenen ve altyapı eksiklikleri bulunan Maltepe'deki Recep Tayyip Erdoğan Külliyesi'ne taşınması, eleştirilerin yeni odağı haline gelmiştir. Genel kanı, üniversitenin fiziksel şartlarının isminin büyüklüğüyle tamamen tezat oluşturduğu yönündedir.

Kampüs içi ulaşımla ilgili yorumlar sınırlıdır ve genellikle yeni kurulan, geniş alana yayılmış Maltepe'deki Recep Tayyip Erdoğan Külliyesi'ne odaklanmaktadır. Bu kampüste fakülteler arası mesafenin uzun olduğu, öğrencilerin eğimli yolları yürümek zorunda kaldığı ve yeterli shuttle hizmetinin bulunmadığı belirtilmiştir. Mevcut shuttle aracının ise 'cezaevi nakil arabasına' benzetilmesi, hizmetin niteliği hakkındaki memnuniyetsizliği göstermektedir.

Marmara Üniversitesi, siyasi atmosferi oldukça gergin ve kutuplaşmış bir kurum olarak tasvir edilmektedir. Yorumlarda en sık tekrarlanan tema, okulda ülkücü grupların belirgin bir hakimiyet kurduğu ve zaman zaman diğer görüşten öğrencilere yönelik şiddet eylemlerinde bulunduklarıdır. 'Satırlı bıçaklı kavgalar', 'faşist saldırılar' ve 'Marmara ovası ülkücü yuvasıdır' gibi ifadeler bu gerilimi yansıtmaktadır. Güvenliğin bu tür olaylarda taraflı davrandığı ve genellikle ülkücü grupları koruduğu iddia edilmektedir. Okul yönetiminin ve rektörlüğün AKP'ye yakın olduğu, muhafazakar bir kadrolaşma merkezi haline geldiği ve siyasi baskı uyguladığı da sıkça dile getirilen eleştiriler arasındadır. Gezi Parkı eylemleri sonrası akademisyenlere ve öğrencilere açılan soruşturmalar, bu baskının en somut örnekleri olarak gösterilmiştir. Genel olarak, okulun özgür ve demokratik bir tartışma ortamından uzak, siyasi çatışmaların ve baskının yoğun olduğu bir yer olduğu algısı hakimdir.

Marmara Üniversitesi'nin sosyal yaşamı, neredeyse tüm yorumlarda 'rezalet', 'sıfır' veya 'yok' gibi ifadelerle tanımlanarak en zayıf yönlerinden biri olarak görülmektedir. Öğrenciler, okulun adam gibi bir festivalinin veya ders dışı organizasyonunun olmadığını, yapılan etkinliklerin ise 'yoğurt yeme yarışması' veya 'halay, horon' gibi gençlerin ilgisini çekmeyen, ilkokul seviyesinde kaldığını belirtmektedir. Bahar şenliklerinin ya hiç yapılmadığı ya da Aysun Kocatepe gibi eski sanatçıların getirildiği sönük organizasyonlar olduğu vurgulanmıştır. Öğrenci kulüplerinin yeterince desteklenmediği, okul çapında bir kaynaşma ortamının bulunmadığı ve öğrencilerin sosyalleşmek için kampüs dışına, özellikle Kadıköy'e gitmek zorunda kaldığı genel bir kanıdır. Göztepe kampüsündeki Rock Haftası, nadir olumlu örneklerden biri olarak öne çıkmaktadır. Genel olarak öğrenciler, üniversitenin kendilerine bir kampüs hayatı ve sosyal çevre sunma konusunda tamamen başarısız olduğunu düşünmektedir.

Üniversitenin teknolojik altyapısı, özellikle öğrenci bilgi yönetim sistemi (BYS), yıllardır süregelen ve çözülemeyen bir sorun olarak öne çıkmaktadır. Yorumlar, 2004'ten bu yana sistemin her ders kayıt döneminde istikrarlı bir şekilde çöktüğünü, öğrencilerin günlerce, hatta haftalarca ders seçimi yapamadığını göstermektedir. 'Service unavailable', 'veritabanından okunamadı' gibi hatalar öğrenciler için sıradanlaşmıştır. 2000'lerin başındaki yorumlar, notların internetten öğrenilemediği, panolardan takip edildiği ilkel bir dönemi anlatırken, sonraki yıllarda kurulan otomasyon sisteminin de sorunlu ve kullanışsız olduğu belirtilmiştir. Son yıllarda yapılan online sınav ve uzaktan eğitim platformu (Perculus) denemelerinin de altyapı yetersizliği nedeniyle başarısız olduğu, sistemin sürekli çöktüğü ve ders tekrarlarında ses-görüntü uyumsuzluğu yaşandığı ifade edilmiştir. 2014'te duyurulan internet hızının artırılması, e-imza gibi yeniliklere rağmen, öğrencinin doğrudan temas ettiği sistemlerdeki kronik sorunlar devam etmektedir.

Üniversitenin ulaşım olanakları, kampüslerin konumuna göre büyük farklılıklar göstermektedir. Göztepe kampüsü, merkezi konumu sayesinde hemen hemen tüm yorumlarda ulaşımın en kolay olduğu yerleşke olarak öne çıkmaktadır. Önünden geçen otobüslerle şehrin her yerine, metrobüse ve vapurlara kolayca erişim sağlanabilmesi en büyük avantajıdır. Ancak, üniversitenin dağınık yapısı ciddi bir sorundur. Öğrenciler, farklı kampüsler arasında, hatta bazen öğrenci işleri gibi idari birimler için kıta değiştirmek zorunda kalabilmektedir. Özellikle Anadolu Hisarı, Bahçelievler ve yeni Maltepe kampüslerine ulaşımın zor olduğu ve uzun sürdüğü belirtilmiştir. 500T otobüsündeki taciz iddiaları gibi olumsuz deneyimler de ulaşım sorununu daha karmaşık hale getirmektedir.

Üniversitenin 'Türkiye'nin tek çok dilli üniversitesi' sloganı, öğrenci yorumlarında karşılık bulmamakta ve sıkça eleştirilmektedir. Genel kanı, özellikle İngilizce eğitiminin yetersiz olduğu ve sadece kağıt üzerinde kaldığı yönündedir. 'Marmara'da ingilizce diye bir şey yok' ifadesi bu eleştiriyi özetlemektedir. Uluslararası fırsatlar arasında en çok bahsedilen Erasmus programı ise bürokratik engeller ve idari beceriksizlikler nedeniyle öğrenciler için bir 'işkenceye' dönüşmektedir. Hibe ödemelerinin aylarca gecikmesi, ders saydırma süreçlerinde yaşanan zorluklar ve koordinatörlerin ilgisizliği gibi sorunlar defalarca dile getirilmiştir. 2014 yılında Diploma Eki (DS Label) ve Avrupa Kredi Transfer Sistemi (ECTS Label) etiketlerinin alınması gibi olumlu gelişmelere rağmen, öğrencilerin birebir yaşadığı deneyimler, uluslararası programların yönetiminde ciddi aksaklıklar olduğunu göstermektedir.

Yemekhane hizmetleri genel olarak olumsuz değerlendirilmektedir. Yorumlarda en sık rastlanan eleştiri, yemeklerin kalitesizliği ve lezzetsizliğidir. 'Hayvana versen yemez', 'et sote adında yağ sote veriyorlar' gibi ifadeler bu durumu özetlemektedir. Fiyatlar konusunda ise çelişkili görüşler mevcuttur. 2010'lu yılların ortalarında 1-1.5 TL gibi oldukça ucuz olduğu belirtilirken, son yıllarda fiyatların arttığı ve 2017'de %125'e varan zam görüldüğü ifade edilmiştir. Yemekhanede diyabetik ve vejetaryen menü sunulması olumlu bir gelişme olarak karşılansa da, bu menülerin çabuk tükenmesi eleştirilmiştir. Genel olarak, fiyatı uygun olsa da kalitesiyle öğrencileri tatmin etmeyen bir hizmet olduğu anlaşılmaktadır.

Verilen metinlerde yurtlar ve barınma olanakları hakkında detaylı ve kapsamlı bir yoruma rastlanmamıştır. Göztepe kampüsü içerisinde iki adet kız öğrenci yurdu bulunduğu bilgisi birkaç yorumda geçmektedir. Bir yorumda, kalacak yer sorunu yaşayan Özbek/Türkmen öğrenciler için bir arayış dile getirilmiştir. 2021 tarihli bir yorum ise özel yurtlarla yapılan sözleşmelerin yasal geçerliliği konusunda öğrencilere tavsiyede bulunmaktadır. Bunun dışında, yurtların kalitesi, kapasitesi veya başvuru süreçleriyle ilgili bir değerlendirme mevcut değildir.

Marmara Üniversitesi'nin imajı, dışarıdan görünen prestijli adı ile içeriden yaşanan hayal kırıklığı arasında sıkışmış durumdadır. Yüksek puanlarla öğrenci alması ve 'köklü' bir geçmişe sahip olduğunun belirtilmesi, dışarıda olumlu bir algı yaratmaktadır. Ancak öğrenci ve mezun yorumları, bu imajın içinin boş olduğunu düşündürmektedir. 'Adından başka bir özelliği yok', 'yüksek lise', 'ömür törpüsü' ve 'pişmanlık' gibi ifadeler, kuruma yönelik derin bir hayal kırıklığını ve aidiyetsizliği yansıtmaktadır. Öğrencilerin kendi aralarında bile okullarını övememesi, hatta 'sessiz kalıp konu değişsin diye beklemesi' bu durumu trajikomik bir şekilde özetler. Üniversitenin 1883'e uzanan tarihini sahiplenmesi, 1982'de farklı okulların birleşimiyle 'zorlama' bir şekilde kurulduğu gerçeğiyle çelişkili bulunmuş ve eleştirilmiştir. Sonuç olarak, Marmara'nın adı ve İstanbul'daki konumu en büyük sermayesi olarak kalırken, sunduğu deneyim bu ismin ağırlığını taşıyamamaktadır.

İdari personel ve özellikle öğrenci işleri, Marmara Üniversitesi hakkında yapılan yorumlarda en ağır ve en tutarlı eleştirilerin odağındadır. 2004'ten 2024'e kadar uzanan yirmi yıllık süreçte, bu birimlerin 'kötü', 'rezalet', 'öğrenci düşmanı' ve 'memur zihniyetiyle' çalıştığına dair şikayetler hiç değişmemiştir. Personelin kaba, ilgisiz, çözüm odaklı olmayan ve öğrenciyi azarlayan tavırları kronik bir sorun olarak defalarca dile getirilmiştir. Telefonlara cevap verilmemesi, basit bir belge için öğrencilerin günlerce uğraştırılması, birimler arası koordinasyonsuzluk nedeniyle öğrencilerin kampüsten kampüse koşturulması ve yapılan bariz hataların bile öğrenciye yüklenmesi sıkça anlatılan durumlardır. Bu sistematik problem, öğrencilerin okula karşı en büyük öfke ve bıkkınlık kaynağı olarak öne çıkmakta, üniversite deneyimini bir 'sinir harbi'ne dönüştürmektedir. Nadiren de olsa işini iyi yapan ve yardımcı olan bir memura denk gelmek, 'öpülüp baş üstüne konulması gereken' bir durum olarak görülmektedir.

İş ve kariyer olanakları konusunda yorumlar, üniversitenin tüm olumsuzluklarına rağmen adının piyasada hala bir değer taşıdığını göstermektedir. Özellikle İşletme bölümü mezunlarının iş bulma oranının yüksek olduğu ve uluslararası firmalarda işe başladıkları belirtilmiştir. Bir öğrenci, mezun olduktan sonra okulun hiçbir katkısı olmadan iyi bir işe girdiğini söylerken, bir diğeri 'mezun olunca Marmara'nın piyasada gayet adı geçen bir üniversite olduğunu anladım' diyerek okulun sağladığı avantajı vurgulamıştır. Genel olarak, üniversitenin sunduğu eğitim ve öğrenci deneyimi yetersiz bulunsa da, 'Marmara mezunu' etiketinin iş arama sürecinde bir referans olabildiği anlaşılmaktadır.

Üniversitenin İstanbul'da ve özellikle Göztepe, Haydarpaşa gibi merkezi kampüslerinin Kadıköy'e yakın olması, öğrenciler tarafından en büyük avantaj olarak görülmektedir. Yorumların birçoğu, okul içi sosyal hayatın ve kampüs olanaklarının yetersizliğinin, şehir yaşamının sunduğu imkanlarla telafi edildiğini göstermektedir. Öğrenciler, derslerden sonra Moda'ya, Bağdat Caddesi'ne veya Kadıköy'ün diğer mekanlarına giderek sosyalleşme imkanı bulduklarını belirtmektedir. Bu durum, 'Marmara'nın tek artısı Kadıköy'e yakın olmasıdır' gibi ifadelerle sıkça özetlenir. Ancak son yıllarda fakültelerin şehrin daha dışındaki ve sosyal olanakları kısıtlı bölgelere (Maltepe, Başıbüyük) taşınması, bu avantajın da ortadan kalktığına yönelik endişeleri ve eleştirileri beraberinde getirmiştir.