İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ

Üniversite, kuruluş felsefesi gereği farklı görüşlere, kimliklere ve yaşam tarzlarına alan açan, eşitlikçi ve özgür bir kurum imajı çizmiştir. Özellikle ilk yıllarda türbanlı öğrencilere yönelik yasağı uygulamaması ve LGBTİ+ kulüplerine izin vermesi bu imajı güçlendirmiştir. Ancak zamanla, özellikle akademik alanda bu eşitlikçi duruşun zedelendiğine dair ciddi eleştiriler ortaya çıkmıştır. Bazı hocaların öğrencilere karşı "himayeci" veya keyfi bir tutum sergilediği, notlandırmada adaletsiz davrandığı ve itiraz mekanizmalarının işlememesi en sık dile getirilen şikayetlerdendir. Kopya çektiği iddia edilen bir öğrenciye yönelik uygulanan disiplin cezasının orantısız bulunması ve sonrasında yaşanan hukuki süreç, adalet algısındaki sorunları yeniden gündeme getirmiştir. Burslu ve burssuz öğrenciler arasında belirgin bir ayrımcılık olmasa da, kampüs hayatının maliyetleri nedeniyle burslu öğrencilerin dezavantajlı duruma düştüğü de ifade edilmektedir.

İstanbul Bilgi Üniversitesi, kuruluş yıllarında Asaf Savaş Akat, Murat Belge, Ali Nesin gibi Türkiye'nin önde gelen entelektüellerinden oluşan dev bir akademik kadroya sahip olmasıyla büyük bir prestij kazanmıştır. Özellikle sosyal bilimler, hukuk ve iletişim alanlarındaki eğitim kalitesi ve özgürlükçü yaklaşımı sıkça övülmektedir. Ancak 2010'lu yıllardan sonra, özellikle yönetim değişiklikleri ile birlikte bu tablonun değiştiği, kaliteli ve duayen hocaların ya okuldan ayrıldığı ya da küstürüldüğü yönünde ciddi eleştiriler bulunmaktadır. Son dönemdeki yorumlarda, "sessiz istifa" olgusunun yaygınlaştığı, derslerin niteliğinin düştüğü ve bazı hocaların keyfi notlandırma yaptığı, bunu denetleyecek bir mekanizmanın olmamasından yakınılmaktadır. Mühendislik gibi okulun ana odağı dışındaki fakültelerin ise akademik birikim açısından zayıf kaldığı ve hayal kırıklığı yarattığı belirtilmektedir. Okulun URAP gibi akademik performans sıralamalarında gerilemesi de bu eleştirileri destekler niteliktedir.

Üniversitenin burs politikası, zaman içinde önemli değişiklikler göstermiştir. İlk yıllarında, özellikle ÖSYM bursuyla yerleşen öğrencilere öğrenim ücreti muafiyetinin yanı sıra yurt ve kitap desteği gibi ek imkanlar sunduğu ve bu yönüyle takdir topladığı görülmektedir. Ancak sonraki yıllarda, özellikle yönetim değişiklikleriyle birlikte bu desteklerin kesildiği, yaz okulunun burslular için de ücretli hale geldiği ve genel olarak burs olanaklarının kısıtlandığı yönünde ciddi şikayetler bulunmaktadır. Tam burslu öğrenciler dahi kampüs hayatının pahalılığından (yemek, kitap vb.) olumsuz etkilenmektedir. Okulun ücretlerine yaptığı yüksek ve orantısız zamlar da sıkça protesto konusu olmuştur.

Derslerle ilgili yorumlar, üniversitenin sunduğu esnek ve zengin program yapısıyla (çift anadal, yan dal, LSE iş birliği) ders seçimi sürecindeki kronik teknik ve bürokratik sorunlar arasında keskin bir zıtlık sergilemektedir. Öğrenciler bir yandan kendilerini farklı alanlarda geliştirme imkanı bulurken, diğer yandan her dönem tekrarlanan ders kayıt sisteminin çökmesi, kontenjanların anında dolması ve istenilen derslerin seçilememesi gibi problemlerle boğuşmaktadır. Özellikle son yıllarda bazı hocaların seçmeli derslere keyfi onay şartı getirmesi ve öğrencileri mağdur etmesi de önemli bir şikayet konusudur. Yönetmeliklerin sık sık ve öğrenci aleyhine değişmesi, ders programlarının son anda açıklanması gibi idari sorunlar da eğitim sürecini olumsuz etkilemektedir.

Üniversitenin güvenlik ve denetim anlayışı, zaman içinde özgürlükçü bir yaklaşımdan daha kontrolcü ve paranoyak bir yapıya evrilmiş gibi görünmektedir. İlk yıllarda kampüslerin halka ve öğrencilere açık, rahat bir ortama sahip olduğu belirtilirken, son dönemlerde özellikle siyasi olaylar ve yönetim değişiklikleri sonrası güvenlik önlemlerinin aşırılaştığı gözlemlenmektedir. Bir siyasi liderin ziyareti için kampüse TOMA çağrılması, kampüsün dikenli teller ve özel güvenlik şirketleri tarafından korunması, öğrencilerin bile belirli alanlara kimlikle girebilmesi gibi uygulamalar, okulun eski özgürlükçü ruhunu kaybettiği yönündeki eleştirileri güçlendirmektedir. Kampüste yaşanan bıçaklı saldırı gibi olaylarda yönetimin yetersiz kalması da güvenlik zafiyetlerine işaret etmektedir.

Kampüs yapısı, üniversite hakkındaki en çelişkili yorumları barındırmaktadır. Santralistanbul kampüsü; tarihi dokusu, yeşil alanları, ödüllü mimarisi ve Haliç kenarındaki konumuyla adeta bir vaha olarak tanımlanmakta ve öğrenciler tarafından çok sevilmektedir. Ancak aynı olumlu hava, okulun diğer kampüsleri için geçerli değildir. Kuştepe ve Dolapdere kampüsleri, "varoş", "tekinsiz" ve sosyal imkanları kısıtlı bölgelerde yer almaları nedeniyle sıkça eleştirilmiştir. Son yıllarda Santral kampüsünün artan öğrenci nüfusu ve yeni fakültelerin taşınmasıyla aşırı kalabalıklaştığı, oturacak ve ders çalışacak yer bulunamadığı, yeşil alanların daraltılarak yerlerine kahveci açılması gibi ticari adımların atıldığı yönündeki şikayetler artmıştır. Özellikle "Plaza" olarak adlandırılan ek binanın ruhsuz ve kampüs dokusuna aykırı bulunması, bu konudaki memnuniyetsizliği pekiştirmiştir.

Üniversitenin birden fazla kampüse yayılmış olması, öğrenciler için ciddi bir ulaşım sorunu yaratmaktadır. Özellikle 2017 yılında İletişim Fakültesi derslerinin bir kısmının Santralistanbul dışındaki bir plazaya, Hukuk Fakültesi'nin ise Santral'e taşınmasıyla birlikte öğrenciler "seferi" durumuna düşmüştür. Bir günde birden fazla kampüs arasında mekik dokumak zorunda kalmak, ders programlarını alt üst etmiş ve zaman kaybına yol açmıştır. Geçmişte İletişim Fakültesi'nin ikiye bölünerek farklı kampüslere dağıtılması da benzer eleştirilere neden olmuştu. Kampüsler arası shuttle hizmetinin de genel ulaşım sorunlarına paralel olarak yetersiz ve sorunlu olduğu belirtilmektedir.

İstanbul Bilgi Üniversitesi, tarihsel olarak Türkiye'de siyasi ve toplumsal tartışmaların merkezinde yer almış, cesur ve özgürlükçü duruşuyla tanınmıştır. Özellikle 2005'te Boğaziçi Üniversitesi'nin ev sahipliği yapmaktan çekindiği Ermeni Konferansı'na kapılarını açması, okulun bu kimliğinin en somut örneği olarak sıkça hatırlatılmaktadır. ODTÜ'de yaşanan öğrenci protestolarına destek veren akademisyen bildirileri ve kampüs içinde düzenlenen çeşitli politik eylemler, okulun muhalif ve eleştirel bir geleneğe sahip olduğunu göstermektedir. Ancak son yıllarda, özellikle yönetim değişikliklerinin ardından okulun bu karakterini yitirdiği, siyasi tartışmalardan çekindiği ve baskılara boyun eğdiği yönünde güçlü eleştiriler mevcuttur. Bir zamanlar ev sahipliği yaptığı bir konferansı daha sonra iptal etmesi ve siyasi bir toplantı için kampüse TOMA çağrılması gibi olaylar, bu dönüşümün kanıtları olarak sunulmaktadır.

Üniversitenin sosyal yaşamı ve öğrenci profili, en çok tartışılan ve zamanla en büyük değişimi gösteren konulardan biridir. Başlangıçta okul, "jet-sosyetikler", "tikiler", "metalciler", "inekler" gibi farklı grupları barındıran zengin ve renkli bir insan yelpazesine sahip olarak betimlenmiştir. Bu çeşitlilik, öğrencilere farklı çevreler edinme imkanı sunmuştur. Ancak son yıllardaki yorumlar, öğrenci profilinin büyük ölçüde "Pakistan ve Arap ülkelerinden gelen zengin çocukları" lehine değiştiğini, bu yeni grubun sosyal uyum ve nezaket konusunda sorunlar yaşadığını ve kampüsün sosyal dokusunun bozulduğunu göstermektedir. Okul hayatının sadece derse girip çıkmaktan ibaret hale geldiği, öğrencilerin sosyalleşebileceği mekanların azaldığı ve kampüsün aşırı ticarileşerek bir AVM meydanına benzediği yönündeki eleştiriler dikkat çekicidir.

Üniversitenin teknolojik altyapısı, özellikle ders kayıt sistemi (SIS) ve online öğrenme platformları (Blackboard) üzerinden ciddi eleştiriler almaktadır. Öğrenciler, her dönem başında ders kayıt sisteminin çökmesini, randevu saatlerinde siteye erişilememesini ve bu durumun yarattığı stresi en büyük sorunlardan biri olarak görmektedir. Yıllardır devam eden bu probleme rağmen yönetimin kalıcı bir çözüm bulamaması, okulun teknoloji yönetimi konusundaki zafiyetini ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, geçmiş yıllarda okulun internet altyapısının (T3 bağlantı) ve bilgisayar laboratuvarlarının oldukça iyi olduğu, hatta derslerin video kayıtlarının online olarak paylaşıldığı belirtilmiştir. Ancak bu olumlu özelliklerin de zamanla kaybedildiği anlaşılmaktadır.

Üniversitenin kampüslerine ulaşım, öğrenciler için en kronik sorunlardan biri olarak öne çıkmaktadır. Özellikle Santralistanbul kampüsüne doğrudan bir toplu taşıma aracının olmaması, öğrencileri büyük ölçüde okulun shuttle hizmetine bağımlı kılmıştır. Başlangıçta önemli bir olanak olarak görülen bu shuttle'lar, zamanla sefer sayılarının azaltılması, aşırı kalabalıklaşması, sık sık iptal edilmesi ve son olarak ücretli hale getirilip ardından tamamen kaldırılması gibi nedenlerle büyük bir memnuniyetsizlik kaynağına dönüşmüştür. Kendi aracıyla gelmek isteyen öğrenciler ise hem kampüs çevresindeki park yeri sıkıntısı hem de okul otoparkının kura sistemine bağlı ve pahalı olması nedeniyle zorluk yaşamaktadır. Dolapdere ve Kuştepe gibi diğer kampüslere ulaşım da benzer şekilde problemli olarak nitelendirilmektedir.

İstanbul Bilgi Üniversitesi, uluslararası fırsatlar konusunda Türkiye'deki en iddialı kurumlardan biri olarak görülmektedir. Özellikle London School of Economics (LSE) ile olan çift diploma programı ve Laureate International Universities ağına dahil olması, öğrencilere geniş bir yurtdışı eğitim ve kariyer olanağı sunmuştur. Erasmus anlaşmalarının çeşitliliği de sıkça övülen bir özelliktir. Ancak, bu parlak tablonun yanında İngilizce hazırlık eğitiminin kalitesizliği ve ezbere dayalı olması ciddi bir çelişki yaratmaktadır. Birçok öğrenci, zayıf bir İngilizce temeliyle bölüme geçtikten sonra derslerde zorlandıklarını belirtmektedir. Ayrıca, uluslararası öğrenci profilinin zamanla değişmesi ve Uluslararası Merkez'in yetersizliği de eleştiri konuları arasındadır.

Kampüs içerisindeki yeme-içme olanakları, öğrenciler tarafından en çok eleştirilen konuların başında gelmektedir. Yorumların neredeyse tamamı, yemeklerin ve içeceklerin fahiş fiyatlı, kalitesiz ve sağlıksız olduğu yönündedir. Özellikle okulun yemekhane hizmetini yürüten firmanın sunduğu yemeklerin lezzetsiz ve sürekli aynı olduğu belirtilmektedir. Kampüste çok sayıda kahveci olmasına rağmen, uygun fiyatlı ve sağlıklı bir öğün bulmanın imkansız olduğu sıkça dile getirilmiştir. Bu durum, özellikle bütün gününü kampüste geçiren çift anadal veya yüksek lisans öğrencileri için büyük bir sorun teşkil etmektedir.

Üniversitenin yurt ve barınma imkanları hakkında oldukça sınırlı sayıda yoruma rastlanmıştır. Mevcut yorumlar, yurtların genel olarak yetersiz ve sorunlu olduğu izlenimini vermektedir. Fiyatların yüksekliği, yurtların haremlik-selamlık olarak ayrılması ve burslu öğrencilere yeterli desteğin sunulmaması gibi konular eleştirilmiştir. Genel olarak, barınma olanaklarının okulun öne çıkan bir özelliği olmadığı anlaşılmaktadır.

İstanbul Bilgi Üniversitesi'nin imajı, zaman içinde dramatik bir dönüşüm geçirmiştir. Kuruluşunda ve ilk on yılında "özgürlükçü", "liberal", "ilerici" ve "cesur" gibi sıfatlarla anılan, Türkiye'de birçok ilke imza atan saygın bir kurum olarak görülmüştür. Ancak Laureate ve sonrasında Can Holding'e satılmasıyla başlayan süreçte, bu pozitif imajın yerini "ticarethane", "diploma fabrikası", "paragöz" ve "yönetimsiz" gibi olumsuz tanımlamalara bıraktığı anlaşılmaktadır. Özellikle porno film tezine yönetimin verdiği tepki, akademisyenlerin işten çıkarılması, sendikal mücadelelere karşı takınılan tavır ve öğrenci sorunlarına duyarsızlık, okulun "ruhunı kaybettiği" ve "eski Bilgi" olmadığı yönündeki kanıyı güçlendirmiştir. Bir zamanlar Türkiye'nin en iyi vakıf üniversitelerinden biri olarak kabul edilirken, bugün imajının ciddi şekilde sarsıldığı ve prestij kaybı yaşadığı açıktır.

Üniversitenin idari yapısı ve personeli hakkındaki yorumlar, ciddi bir yönetim krizi ve bürokratik kaosa işaret etmektedir. Özellikle son yıllarda okul yönetiminin kimde olduğunun belirsizleştiği, "patron Can Ailesi" ile "eğitimci yöneticiler" arasında bir yetki karmaşası yaşandığı ve bu durumun bir "yönetimsizlik" hali yarattığı belirtilmektedir. Öğrenci işleri, muhasebe, uluslararası merkez gibi birimlerin yavaş, ilgisiz ve çözüm odaklı olmaktan uzak olduğu sıkça dile getirilmiştir. Dilekçelere cevap verilmemesi, telefonların açılmaması, öğrencilerin sürekli oyalanması ve temel idari işlemlerin (ders kaydı, danışman ataması vb.) bile haftalarca sürmesi, idari personelin yetersizliği ve sistemin işlememesi olarak yorumlanmaktadır. Buna karşın, bazı eski tarihli yorumlarda personelin yardımsever ve çözüm odaklı olduğu da ifade edilmiştir.

Üniversitenin mezunlarına sunduğu iş ve kariyer fırsatları konusunda hem olumlu hem de olumsuz görüşler bulunmaktadır. Okulun, özellikle belirli bölümlerdeki (hukuk, iletişim, finans) saygınlığı ve tanınmış akademisyenleri sayesinde mezunlarının iş çevrelerinde avantajlı bir konumda olduğu belirtilmektedir. Büyük denetim firmaları gibi kurumsal yapıların, Bilgi mezunlarına ve hocalarına aşina olması, kariyer başlangıcında bir artı olarak görülmektedir. Ancak, okulun son yıllarda yaşadığı prestij kaybı ve ticarileşme eğiliminin, diplomanın değerini düşürdüğü ve bu avantajı zayıflattığı yönünde endişeler de mevcuttur. Öğrencilerin kendi çabasıyla hakkaniyetli bir mezuniyet yaşamasının zorlaştığı ve torpilin öne çıktığı iddiaları da bu konudaki olumsuz görüşleri desteklemektedir.

Bilgi Üniversitesi'nin "şehir üniversitesi" kimliği, hem bir avantaj hem de bir dezavantaj olarak yorumlanmıştır. Kampüslerin Kuştepe, Dolapdere gibi sosyo-ekonomik düzeyi düşük ve merkezi olmayan mahallelerde konumlanması, bir yandan öğrencilere şehrin farklı yüzlerini görme ve sosyal sorumluluk projeleriyle çevreyle etkileşim kurma fırsatı sunarken, diğer yandan güvenlik endişeleri ve ulaşım zorlukları yaratmıştır. Okulun bu mahalleleri kalkındırdığı ve halk tarafından sahiplenildiği yönünde olumlu yorumlar bulunsa da, kampüs çevresindeki esnafın öğrencileri "altın yoldan geliyor" sandığı ve fiyatların pahalı olduğu da belirtilmiştir. Santralistanbul kampüsünün çevresinde yaşanan kentsel dönüşüm ise bölge halkının yerinden edilmesine neden olduğu için eleştirilmiştir.