İHSAN DOĞRAMACI BİLKENT ÜNİVERSİTESİ

Üniversitede adalet ve eşitlik konularında ciddi endişeler dile getirilmektedir. Özellikle kopya ve belli gruplara (cemaat) tolerans gösterildiği, nüfuzlu kişilerin çocuklarına ayrıcalık tanındığı (torpil) ve hatta bir bina sorumlusunun kampüsteki bir kediyi tekmelediği gibi iddialar, kurum içindeki etik ve adalet anlayışına dair olumsuz bir tablo çizmektedir. Bu yorumlar, tüm öğrencilere eşit davranılmadığı yönünde güçlü bir algı olduğunu göstermektedir.

Akademik kadro ve eğitim kalitesi, Bilkent Üniversitesi'nin en çelişkili ve kutuplaşmış yönlerinden biridir. Bir grup öğrenci ve mezun, üniversitenin uluslararası standartlarda, kaliteli ve vizyoner bir eğitim sunduğunu, bünyesinde kendilerine çok şey katan değerli öğretim üyeleri barındırdığını vurgulamaktadır. Bu görüşe göre Bilkent diploması, her kapıyı açan bir ayrıcalıktır. Diğer yanda ise, özellikle son yıllardaki yorumlarda, hocaların seviyesinin çok kötü olduğu, iyi niyetli olmadıkları, kaprisli davrandıkları ve hatta dersi kitaptan heceleyerek anlattıkları gibi çok sert eleştiriler bulunmaktadır. Bu zıtlık, eğitim kalitesinin bölümden bölüme veya hocadan hocaya büyük farklılıklar gösterebileceğine işaret etmektedir.

Burs ve maddi destekler konusu, yönetime yönelik en sert eleştirilerin yapıldığı alanlardan biridir. Yorumlar, üniversite yönetiminin bursları kesmek için öğrencilere adeta tuzak kurduğunu ima etmektedir. Ders ekleme-bırakma döneminin son günü, mesai saati bittikten sonra burs kesilme uyarısı gönderilmesi gibi olaylar, yönetimin iyi niyetli olmadığı ve öğrencileri mağdur ettiği yönündeki algıyı güçlendirmektedir. Ayrıca, burslu öğrencilerin özel ders vermesinin bile yasak olması, katı ve öğrenci aleyhine işleyen kuralların varlığını göstermektedir.

Ders içerikleri ve müfredat konusunda da farklı görüşler mevcuttur. Üniversitenin tüm bölümlerinin değerli ve zaman kaybı olmadığını düşünenler olsa da, özellikle idari zorunluluklar nedeniyle alınan derslere yönelik ciddi eleştiriler bulunmaktadır. Bir öğrencinin bursunun kesilmemesi için almak zorunda kaldığı derslerin ne ana dalına ne de yan dalına katkı sağlamadığını belirtmesi, müfredat esnekliği ve ders seçim süreçlerindeki sorunlara işaret etmektedir.

Üniversitenin güvenlik ve denetim anlayışı iki farklı açıdan değerlendirilmektedir. Bir yandan kampüsün güvenli, sıkı denetlenen ve huzurlu bir ortam sunduğu belirtilerek olumlu bir tablo çizilirken, diğer yandan güvenlik personelinin özellikle misafirlere karşı tutumlarının kaba ve saygısız olduğu yönünde şikayetler bulunmaktadır. Bu durum, güvenlik algısının yüksek olmasına rağmen, personel davranışlarının kurum imajına zarar verdiğini göstermektedir.

Bilkent kampüsü, genel olarak büyük, yeşil, düzenli ve adeta küçük bir şehir gibi olmasıyla övgü toplamaktadır. Özellikle peyzajına ve çevre düzenlemesine büyük bütçeler ayrıldığı, yorumlardan anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, bu durum bazı öğrenciler tarafından bir öncelik hatası olarak görülmekte ve internet gibi daha acil ihtiyaçlar yerine peyzaja para harcanması eleştirilmektedir. Nadiren de olsa, kampüsün bakımsız olduğuna veya yollarının onarıma ihtiyaç duyduğuna dair yorumlara rastlanmaktadır.

Kampüs içerisindeki trafik düzeni genel olarak olumlu bir izlenim bırakmaktadır. Özellikle yayalara öncelik verilmesi takdir edilen bir uygulama olarak öne çıkmaktadır. Bununla birlikte, yollardaki kasislerin (tümsek) fazlalığı gibi küçük çaplı şikayetler de mevcuttur. Genel olarak kampüs içi ulaşımda ciddi bir sorun yaşanmadığı anlaşılmaktadır.

Üniversitenin siyasi kimliği ve duruşu, özellikle 2010 yılındaki yorumlarda eleştirel bir tonda ele alınmıştır. Bazı yorumcular, üniversiteyi "12 Eylül mirasını yaşatmak isteyen" bir kurum olarak nitelendirmiş ve kurucusu İhsan Doğramacı'nın YÖK ile olan bağlantısına dikkat çekmiştir. Ayrıca, geçmişte belirli grupların (cemaat) sınav sorularını alarak üniversiteye yerleştiğine dair imalar da bulunmaktadır. Bu yorumlar, üniversitenin apolitik bir yapıdan ziyade, belirli bir siyasi ve ideolojik arka plana sahip olduğu yönündeki eleştirileri yansıtmaktadır.

Kampüsteki sosyal yaşam ve öğrenci etkinlikleri konusunda karışık bir manzara vardır. Üniversitenin cıvıl cıvıl olduğu, kulüplerin aktif olduğu ve sosyal olanakların bulunduğu belirtilse de, özellikle son yıllarda bu ruhun zayıfladığına dair eleştiriler de mevcuttur. Mayfest gibi önemli festivallerin kalitesinin düşmesi ve kampüsteki kısıtlamaların artması, bazı öğrencilerin ders dışında kampüste vakit geçirmek istememesine neden olmaktadır. Bu durum, sosyal hayatın potansiyelinin tam olarak kullanılamadığına işaret edebilir.

Teknolojik altyapı konusunda yapılan yorumlar, yönetimin önceliklerinin sorgulanmasına neden olmaktadır. Özellikle öğrencilerin sürekli şikayet ettiği internet sorunu gibi temel teknolojik ihtiyaçların çözülmemesi, ancak peyzaj gibi daha estetik konulara milyonlarca lira harcanması büyük bir tezat olarak görülmektedir. Kapatılan laboratuvarlardan bahsedilmesi de, teknolojik ve bilimsel altyapının ihmal edildiği yönündeki endişeleri artırmaktadır.

Şehir merkezine uzak bir konumda bulunan kampüse ulaşım, bazı öğrenciler için sorun teşkil etmektedir. Özellikle öğrenci servislerinin kaldırılması ve mevcut servislerin seyrekliği eleştirilirken, metro bağlantılı otobüs ve dolmuş gibi alternatiflerin varlığı da belirtilmektedir. Ulaşım genel olarak çözülebilir bir mesele olarak görülse de, iyileştirmeye açık bir alan olduğu anlaşılmaktadır.

Uluslararası olanaklar ve yabancı dil eğitimi, üniversitenin en iddialı olduğu ancak aynı zamanda en çok çelişki barındıran alanlarından biridir. Üniversitenin dil eğitimini gerçekten verdiği ve yurt dışı olanakları sunduğu yönünde olumlu görüşler bulunurken, tam tersini iddia eden çok sert eleştiriler de mevcuttur. Bazı mezunlar, hocaların referans vermeye yanaşmaması ve not sisteminin düşüklüğü nedeniyle yurt dışındaki iyi üniversitelere gitmenin neredeyse imkansız olduğunu, hatta başvuru bile yapılamadığını savunmaktadır. Bu durum, kağıt üzerindeki uluslararası vaatler ile pratikte yaşanan engeller arasında ciddi bir fark olduğunu düşündürmektedir.

Kampüs içerisindeki yeme-içme olanakları, fiyatlarının yüksekliği nedeniyle eleştirilmektedir. Öğrenciler ve veliler, yemeklerin çok pahalı olduğundan ve porsiyonların yetersizliğinden şikayetçidir. Kampüste çeşitli kafe ve restoranların bulunması olumlu bir yön olsa da, genel kanı maliyetlerin öğrenci bütçesini zorladığı yönündedir.

Yurtlar ve barınma olanakları hakkında yapılan yorumlar genellikle olumsuzdur. Öğrenciler, yurtların kalitesinin düşük olduğunu ve üniversitenin prestijine yakışmadığını belirtmektedir. Bu konuda detaylı yorum az olsa da, mevcut eleştiriler barınma koşullarının bir sorun alanı olduğuna işaret etmektedir.

Bilkent Üniversitesi'nin imajı, en çok tartışılan ve en derin çatlakları barındıran konudur. Üniversite, bir yandan Türkiye'nin en iyi eğitim kurumlarından biri, bir marka ve 'Bilkentli olmanın bir ayrıcalık' olduğu bir yer olarak görülür. Ancak bu parlak imaj, 2010 yılındaki isim değişikliğiyle büyük bir yara almıştır. O dönemdeki yorumlar, bu değişikliği 'abesle iştigal', 'markanın katledilmesi' ve 'yalakalık' olarak nitelendirerek sert bir tepki göstermiştir. Güncel yorumlar ise bu imaj erozyonunun, 'öğrenci düşmanı' ve 'para sevdalısı' olarak görülen idari yaklaşımlarla devam ettiğini göstermektedir. Bu durum, üniversitenin dışarıdan görünen prestijli imajı ile içeride yaşanan hayal kırıklıkları arasında büyük bir makas olduğunu ortaya koymaktadır.

İdari personel ve üniversite yönetimi, öğrenci şikayetlerinin odak noktasını oluşturmaktadır. Yorumlar, yönetimi 'öğrenci düşmanı', 'çıkarcı', 'beceriksiz' ve 'duygusal kararlar alan' bir yapı olarak tanımlamaktadır. Özellikle 2010 yılındaki isim değişikliği kararını alan senato ve mütevelli heyeti, 'yalakalık' ve 'kraldan çok kralcılık' ile suçlanmıştır. Güncel yorumlarda ise idari personelin öğrencinin hayatını zorlaştırmaktan başka bir şey yapmadığı, sorunlara çözüm üretmediği ve ticari kaygılarla hareket ettiği yönünde yoğun bir şikayet birikimi gözlemlenmektedir. Bir velinin teşekkür yorumu dışında, yönetime dair olumlu bir görüşe rastlanmamaktadır.

Mezuniyet sonrası iş ve kariyer olanakları konusunda da fikir ayrılıkları bulunmaktadır. Bilkent diplomasının iş bulma konusunda avantaj sağladığını düşünenler olsa da, bazı mezunlar durumun tam tersi olduğunu iddia etmektedir. Bu eleştirilere göre, Bilkent mezunları kapasitelerinin altında maaşlarla ve pozisyonlarda işe başlamak zorunda kalmakta ve dünya çapında etkili bir 'Bilkent network'ü bulunmamaktadır. Özellikle Boğaziçi gibi diğer prestijli okulların mezunlarının daha iyi yerlere geldiği kıyaslaması, kariyer olanakları konusunda ciddi bir memnuniyetsizliğe işaret etmektedir.

Üniversitenin bulunduğu şehir olan Ankara, bazı yorumcular için bir dezavantaj olarak görülmektedir. Bu konuda çok fazla yorum olmasa da, bir öğrencinin üniversitenin 'tek dezavantajının Ankara'da olması'nı belirtmesi, büyük şehir olarak İstanbul'a kıyasla sosyal ve kültürel olanakların daha sınırlı olduğu algısını yansıtabilir.