ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ

Adalet ve eşitlik kavramları, üniversite hakkındaki en sert ve en tutarlı eleştirilerin merkezinde yer almaktadır. Yorumlar, idari kadronun öğrenci haklarına ve demokratik ilkelere saygı duymadığını, aksine baskıcı ve keyfi bir tutum sergilediğini göstermektedir. Özellikle 2013-2014 yıllarında yemekhane zamlarını protesto eden öğrencilere yönelik orantısız güç kullanımı ve akademisyen Nuriye Gülmen'e verilen cezalar, adaletsizliğin zirve noktaları olarak anlatılmıştır. Öğrenciler arasında siyasi görüşe, dış görünüşe ve hocalarla olan ilişkilere göre ayrımcılık yapıldığı, notlandırma sisteminin keyfi olduğu ve itirazların dikkate alınmadığı yönünde güçlü bir kanı hakimdir. Yönetimin kendini eleştiriye kapattığı ve öğrenciyi bir 'düşman' olarak gördüğü algısı oldukça yaygındır.

Akademik kadro ve eğitim kalitesi konusunda üniversite, öğrenciler arasında keskin bir şekilde ikiye ayrılmış durumda. Özellikle Mühendislik ve Tıp fakültelerindeki bazı profesörler, alanlarındaki yetkinlikleri ve Türkiye çapındaki bilinirlikleriyle övgü toplarken, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'nde (İİBF) tam tersi bir tablo çiziliyor. İİBF'deki hocalar sıklıkla egoist, dersi slayttan okuyan, öğrenciyle ilgisiz ve lise düzeyinde muamele yapan kişiler olarak eleştirilmiştir. Genel kanı, üniversitenin çok değerli birkaç hoca barındırmasına rağmen kadronun geri kalanının vasat veya yetersiz olduğu yönündedir. 2005'ten 2020'lere kadar süregelen bu tutarsız kalite algısı, ESOGÜ'nün en belirgin akademik çelişkisidir. Son yıllarda siyasi olayların ve kadrolaşma iddialarının da akademik ortamı olumsuz etkilediği belirtilmektedir.

Üniversitenin burs veya maddi destek sağladığına dair herhangi bir olumlu yoruma rastlanmamıştır. Aksine, yorumlar tamamen üniversitenin öğrenciden para kazanma odaklı politikaları üzerine kuruludur. 'Ticarethane' olarak nitelendirilen üniversite yönetiminin, öğrenci belgesi ve transkript gibi temel belgelerden dahi ücret alması en sık dile getirilen şikayettir. Bu durum, özellikle burs başvurusunda bulunmak için sürekli belge almak zorunda olan öğrencileri mağdur etmektedir. Bu ücretlerin, öğrencinin sırtından 'döner yemek' olarak yorumlandığı görülmektedir.

Derslerle ilgili yorumlar genellikle notlandırma sistemi ve derslerin işleniş biçimi üzerinde yoğunlaşmaktadır. En sık tekrar eden şikayet, '35 altı kalır' kuralıyla birleşen ve hocaların keyfi uygulamalarına açık olan 'çan eğrisi' sistemidir. Bu durum, öğrencilerin dersi bilmelerine rağmen notlandırmadaki adaletsizlikler nedeniyle başarısız olmalarına yol açmaktadır. Sınıf ortalamasının çok düşük olmasına rağmen harf notlarının yüksek puan aralıklarına sabitlenmesi, geçmeyi neredeyse imkansız hale getiren kaotik bir sistem olarak tanımlanmıştır. Derslerin slayttan okunarak işlenmesi de yaygın bir eleştiridir. Olumlu olarak, bazı mühendislik derslerinin zorlayıcı olmasına rağmen öğretici olduğu nadiren de olsa belirtilmiştir.

Güvenlik ve denetim, üniversitenin en sorunlu ve çelişkili alanlarından biridir. Bir yanda, kampüsün hastane nedeniyle denetimsiz olduğu ve 'yol geçen hanı' gibi herkesin rahatça girip çıktığı eleştirisi hakimdir. Bu durum, 2018'deki silahlı saldırı ve son yıllarda artan başıboş köpek saldırıları gibi olaylarla birleşerek ciddi bir güvenlik zafiyeti algısı yaratmaktadır. Diğer yanda ise, özellikle protesto gibi durumlarda özel güvenlik birimlerinin (ÖGB) orantısız güç kullanımı ve öğrencilere yönelik şiddeti, 'güvenlik terörü' olarak nitelendirilmektedir. 2013'teki olaylarda ÖGB'nin öğrencilere coplarla saldırması ve işkence iddiaları, bu algının en somut örnekleridir. Dolayısıyla güvenlik, hem 'yokluğuyla' hem de 'aşırı ve yanlış kullanımıyla' eleştiri odağıdır.

Üniversitenin kampüs yapısı, yorumların ezici bir çoğunluğunda en zayıf halka olarak görülmektedir. Neredeyse her dönemden yorumda kampüsün bir 'şantiye' olduğu, bitmeyen inşaatlarla dolu, kurak, bakımsız ve sosyal alanlardan yoksun olduğu belirtilmiştir. Özellikle Mühendislik Fakültesi'nin kampüsün en ücra köşesinde yer alması ve 'western filmi seti' gibi ıssız bir alanda bulunması sıkça dile getirilen bir şikayettir. Kampüsün içinde hastane olması nedeniyle kimin girip çıktığının belli olmaması, öğrenciye özel bir alan hissini ortadan kaldırmaktadır. Olumlu yorumlar ise oldukça nadirdir; bazıları kütüphane binasının mimarisini beğenirken, çok az sayıda yorumcu zamanla kampüsün güzelleştiğini ifade etmiştir. Ancak genel kanı, kampüsün Anadolu Üniversitesi ile kıyaslandığında ruhsuz ve yetersiz kaldığı yönündedir.

Kampüs içi ulaşım, özellikle 2023 sonrası yorumlarda büyük bir sorun olarak öne çıkmaktadır. Önceleri ücretli olması ve yetersizliğiyle eleştirilen ring servisleri, son dönemde otobüslerin kampüse girişinin tamamen engellenmesiyle daha da kritik bir hal almıştır. Bu durum, öğrencileri uzun mesafeler yürümeye veya fahiş fiyatlı ringlere mahkum bırakmıştır. Özellikle Mühendislik Fakültesi gibi uzak noktalara ulaşım ciddi bir problemdir. Kampüs içindeki 'tren' ise yıllardır süs olarak duran, işlevsiz bir yatırım olarak görülmektedir. Rektörlüğün, otobüs girişini engelleyerek öğrencileri ring servisi ihalesini alan firmaya muhtaç bıraktığı yönünde ciddi şüpheler dile getirilmiştir.

Siyasi olaylar, üniversitenin kimliğinde derin izler bırakmıştır. Özellikle 2013-2014 dönemindeki öğrenci protestoları ve bunlara yönetimin verdiği sert tepkiler, yorumlarda geniş yer tutmaktadır. Yemekhane zamlarına karşı yapılan barışçıl eylemlerin özel güvenlik şiddetiyle bastırılması, üniversitenin anti-demokratik bir yönetim anlayışına sahip olduğu algısını güçlendirmiştir. Akademisyen Nuriye Gülmen'in eylemlere katıldığı için sürekli soruşturma geçirmesi, siyasi baskının bir başka örneği olarak sunulmuştur. Kampüsün sağ ve sol görüşlü gruplar arasında bir gerilim alanı olduğu, ancak bu grupların dışında apolitik büyük bir kitle bulunduğu da belirtilmiştir. 2018'deki silahlı saldırı ve FETÖ soruşturmaları gibi olaylar da üniversitedeki siyasi ve güvenlik ortamının ne kadar sorunlu olduğunu göstermektedir.

Üniversitedeki sosyal yaşam, kampüs yapısıyla paralel olarak en zayıf yönlerden biri olarak görülmektedir. Yorumlarda 'asosyal', 'etkinlik yok', 'kültürel etkinlikler çok çok çok az' gibi ifadeler sıklıkla tekrarlanır. Bahar şenliklerinin kalitesiz ve sönük geçtiği, öğrencilerin eğlenmek için Anadolu Üniversitesi'nin etkinliklerini takip etmek zorunda kaldığı yaygın bir kanıdır. İdari yönetimin öğrenci kulüplerine ve etkinliklerine karşı ilgisiz, hatta engelleyici bir tavır sergilediği, bir rektörlük sekreterinin öğrencilere 'sizin ne işiniz var etkinlikle' dediği örneğiyle aktarılmıştır. Kampüs içinde vakit geçirilebilecek mekanların azlığı ve niteliksizliği de sosyal hayatı olumsuz etkileyen bir diğer faktördür.

Üniversitenin teknolojik altyapısı, özellikle ilk yıllardaki yorumlarda ciddi bir eleştiri konusu olmuştur. 2005'te Mühendislik Fakültesi'ndeki bilgisayar laboratuvarlarının neredeyse tamamen işlevsiz olduğu, çalışan az sayıda bilgisayarın da 'eşek hızında' çalıştığı belirtilmiştir. Öğrenci bilgi sistemi ve okulun web sitesi, ders kayıt dönemlerinde sürekli çökmesi ve kullanışsız olması nedeniyle öğrencileri mağdur etmiştir. Son yıllarda bu konuda spesifik yorumlar azalmış olsa da, okulun ücretsiz bir öğrenci uygulamasını engellemesi gibi olaylar, teknolojiye öğrenci odaklı yaklaşılmadığını göstermektedir. Olumlu olarak, bir mezun Microsoft Imagine Cup'taki başarıyı örnek göstererek mühendislik öğrencilerinin potansiyeline dikkat çekmiştir.

Kampüse toplu taşıma ile ulaşım, özellikle fakültelerin konumuna bağlı olarak farklı deneyimler sunmaktadır. Ana kampüs girişine tramvay ile ulaşım mümkün ve genellikle olumlu bir nokta olarak görülse de, bu durum tüm öğrenciler için geçerli değildir. Mühendislik ve Mimarlık gibi kampüsün uzak noktalarında bulunan fakültelere ulaşım, tramvay durağından sonra uzun bir yürüyüş gerektirdiği için büyük bir sorundur. Otobüsler bu fakültelere daha yakınlaşsa da, Muttalip gibi uzak yurtlarda kalan öğrenciler için yolculuğun bir saatten fazla süren bir işkenceye dönüştüğü belirtilmiştir. Geçmişte rektörlüğün, tramvayın kampüs içine girmesini reddetmesi de ulaşım sorunlarının temel nedenlerinden biri olarak gösterilmiştir.

Uluslararası fırsatlar ve yabancı dil eğitimi hakkında yapılan yorumlar oldukça sınırlıdır ve genel olarak olumsuz bir tablo çizmektedir. Üniversitenin hazırlık eğitiminin kesinlikle tavsiye edilmediği, 'hiçbir katkısı olmadığı' ve 'bildiğinizi de unutursunuz' gibi sert ifadelerle eleştirildiği görülmektedir. Erasmus programının mevcut olduğu ancak çok az öğrencinin başvuru kriterlerini karşılayabildiği için gitmenin kolay olduğu belirtilmiştir. Bu durum, genel öğrenci profilinin uluslararası fırsatlara ilgisiz veya yetersiz olduğunu düşündürmektedir. İngilizce derslerinin kredisiz olması ve kolayca geçilmesi de dil eğitimine önem verilmediğinin bir göstergesi olarak yorumlanmıştır.

Yemekhane, üniversiteyle ilgili belki de en istikrarlı ve en yoğun şikayet konusudur. Yıllar boyunca yemeklerin kalitesizliği, hijyen sorunları ve lezzetsizliği defalarca dile getirilmiştir. Yemekler, Anadolu Üniversitesi ile kıyaslandığında 'fersah fersah' geride olarak nitelendirilmiş ve 'zorla yersiniz' gibi ifadelerle tanımlanmıştır. 2013 yılında yapılan zamlar, büyük öğrenci protestolarına ve yönetimin sert müdahalesine yol açarak üniversite tarihine geçmiştir. Bir öğrencinin şikayeti üzerine yemekhaneye 6000 TL ceza kesilmesi ve sonrasında aşçıların değiştirilmesi gibi olaylar, sorunun ciddiyetini göstermektedir. Olumlu yorum neredeyse yoktur; en iyi ihtimalle 'haftada bir güzel bir şey çıkar' gibi ifadelere rastlanmaktadır.

Barınma imkanları hakkında çok fazla detaylı yorum bulunmamakla birlikte, mevcut yorumlar iki ana noktaya odaklanmaktadır. Olumlu olarak, okulun kendi yurdunun birçok devlet yurduna göre oldukça iyi olduğu belirtilmiştir. Olumsuz olarak ise, özellikle Muttalip'te bulunan öğrenci yurdunun konumu büyük bir eleştiri konusudur. Bu yurdun şehirden ve kampüsten çok uzakta, adeta bir köyde yer alması ve ulaşımın bir işkence olması, burada kalan öğrenciler için hayatı zorlaştırmaktadır. Ayrıca, şehirdeki ev kiralarının da sanıldığı kadar ucuz olmadığı vurgulanmıştır.

Üniversitenin imajı, kuruluşundan bu yana devam eden bir 'kimlik krizi' ve 'ikincilik' kompleksi ile şekillenmiştir. Yorumlarda en sık rastlanan tema, ESOGÜ'nün her zaman Anadolu Üniversitesi'nin (AÜ) gölgesinde kaldığı ve onunla kıyaslandığında 'üvey evlat' konumunda olduğudur. Bu durum, öğrencilerin kendi okullarını AÜ ile karşılaştırıp hayal kırıklığı yaşamalarına neden olmaktadır. Ayrıca, yönetimin 'ticarethane' zihniyeti, öğrenciden para koparmaya yönelik politikaları ve protestolara karşı sert tutumu, üniversitenin imajını 'baskıcı' ve 'öğrenci karşıtı' bir kurum olarak pekiştirmiştir. İsminin 'Osmangazi' olmasından 'Eskişehir Osmangazi' olarak değiştirilmesi de bu kimlik arayışının bir göstergesi olarak yorumlanmıştır. Olumlu imaj ise genellikle Tıp ve Mühendislik gibi spesifik fakültelerin başarısıyla sınırlı kalmaktadır.

İdari personel ve rektörlük, üniversite hakkındaki şikayetlerin ana odağını oluşturmaktadır. Rektörlük, 'totaliter', 'paragöz', 'beceriksiz' ve 'siyasi' gibi ağır ifadelerle sürekli olarak eleştirilmiştir. Öğrenci haklarını hiçe sayan, protestolara şiddetle karşılık veren ve üniversiteyi bir ticarethaneye çeviren bir yönetim anlayışı olduğu algısı hakimdir. Öğrenci işleri birimi ise bürokratik, yavaş işleyen ve öğrencilere yardımcı olmayan bir yapı olarak tanımlanmıştır. Özellikle ücretli belge ve kayıt işlemleri sırasında yaşanan zorluklar, idari personelin öğrenci odaklı çalışmadığını göstermektedir. 2012'deki Android uygulaması krizi ve 2013'teki protestolar, yönetimin öğrenciye karşı tutumunu en net şekilde ortaya koyan olaylar olarak hafızalara kazınmıştır.

İş ve kariyer olanakları hakkında çok az yorum bulunmaktadır. Mevcut yorumlar, fakültelere göre büyük farklılıklar olduğunu göstermektedir. Bir mühendislik mezunu, aldığı eğitimin dünya standartlarında olduğunu ve kariyerinde kendisine büyük fayda sağladığını belirtirken, bir İİBF mezunu ise mezunların en iyi ihtimalle asgari ücretle işe başladığını ve okulun kariyer gelişimi için hiçbir destek sunmadığını ifade etmiştir. Üniversitenin sertifika programları veya seminerler gibi kariyer destekleyici etkinlikler konusunda zayıf olduğu, öğrencilerin bu tür fırsatlar için Anadolu Üniversitesi'ni takip etmek zorunda kaldığı da eklenmiştir. Genel olarak, üniversitenin öğrencileri iş hayatına hazırlama konusunda yetersiz kaldığı algısı mevcuttur.

Şehir yaşamı, üniversitenin en büyük artısı olarak kabul edilmektedir. Pek çok yorumcu, okulun kendisinden memnun olmasa da Eskişehir'de öğrenci olmanın bir ayrıcalık olduğunu vurgulamıştır. Şehir, 'öğrenci şehri' olarak nitelendirilmiş, güvenli, canlı ve sosyal imkanları bol bir yer olarak tanımlanmıştır. Ancak bu görüşe katılmayanlar da vardır. Bazı öğrenciler Eskişehir'in 'overrated' (abartılmış) bir yer olduğunu, sosyal hayatın kafe ve barlarda vakit geçirmekten ibaret olduğunu ve kışlarının çok soğuk geçtiğini belirtmiştir. Genel olarak, üniversitenin eksikliklerini telafi eden en önemli faktörün Eskişehir'in kendisi olduğu söylenebilir.