ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ

Adalet ve eşitlik kavramları, üniversiteyle ilgili en sorunlu alanların başında gelmektedir. Yorumlarda liyakatsizlik, torpil ve nepotizm iddiaları son derece yaygındır. Özellikle 2020'lerde yapılan yorumlar, üniversite yönetiminin kendi akrabalarını ve siyasi yandaşlarını akademik ve idari kadrolara doldurduğuna dair somut listelerle doludur. Bu durum, 'Akraba-i Taallukat Üniversitesi' gibi alaycı isimlendirmelere yol açmıştır. Öğrenciler arasında ise siyasi ve ideolojik kimliklere göre ayrımcılık yapıldığı, belirli görüşlere sahip öğrencilerin notlarının şişirildiği, diğerlerinin ise haksızlığa uğradığı iddia edilmektedir. 2000'li yılların başındaki bir yorumda ise yüksek lisans ve asistanlık için 'şehrin tarikatlarından hamili kart yakinimdir yazısı' almanın gerektiği gibi çok ciddi bir iddia yer almaktadır. Genel kanı, üniversitede adaletin ve fırsat eşitliğinin zayıf olduğu yönündedir.

Akademik kadro ve eğitim kalitesi konusunda yorumlar derin bir şekilde ikiye ayrılmıştır. Bir grup öğrenci, üniversitenin köklü yapısına, bazı bölümlerdeki (özellikle İngilizce Öğretmenliği, Mühendislik) kaliteli hocalara ve eğitimin genel olarak iyi olduğuna vurgu yapmaktadır. Ancak, çok daha sert ve detaylı eleştiriler de mevcuttur. Özellikle 2010'lardan itibaren, eğitimin ezbere dayalı olduğu, pratik bilgiden yoksun bırakıldığı ve hocaların 'performans' kaygısıyla hareket ettiği belirtilmiştir. 2020'li yıllara gelindiğinde ise nepotizm ve liyakatsizlik iddiaları zirveye çıkmış, rektörlük ve dekanlık gibi makamların yakınlarını kadrolara yerleştirdiği yönündeki suçlamalar, üniversitenin bilimsel saygınlığına gölge düşüren en önemli eleştiri konusu haline gelmiştir. Ayrıca, yetkin akademisyenlerin zamanla batıdaki üniversitelere gitmesiyle bir 'beyin göçü' yaşandığı da ifade edilen sorunlar arasındadır.

Verilen metinlerde bu konu hakkında herhangi bir yoruma rastlanmamıştır.

Ders içerikleri ve işleyişi hakkında yapılan yorumlar genellikle olumsuz bir tablo çizmektedir. En temel eleştiri, derslerin gereksiz ve ezbere dayalı bilgilerle dolu olmasıdır. Özellikle Diş Hekimliği gibi uygulamalı bir alanda bile teorik ve anlamsız bilgilerin ağırlıkta olması öğrencilerin motivasyonunu düşürmektedir. Ayrıca, rektörlük tarafından yapılan ani müfredat değişikliklerinin son sınıf öğrencilerini mağdur ettiği, hiç alınmamış derslerin transkripte 'FF' olarak eklendiği ve okulların uzamasına neden olduğu gibi ciddi şikayetler bulunmaktadır. Sınavların zorluğu ve notlandırma sistemindeki adaletsizlikler de dile getirilen diğer sorunlardır.

Kampüsteki güvenlik ve denetim konusu oldukça tartışmalıdır ve temel olarak iki zıt görüş etrafında şekillenmektedir. Bir yanda, siyasi gruplar arasındaki kavgalar nedeniyle kampüse sivil polislerin girmesini destekleyen ve bunu eğitim haklarının korunması için bir gereklilik olarak görenler bulunmaktadır. Diğer yanda ise, polisin kampüsteki varlığını 'gericiliğin galibiyeti' olarak yorumlayan, bunun özgür düşünce ve farklı kimlikler üzerinde bir baskı unsuru olduğunu savunan ciddi bir eleştiri vardır. Ayrıca, kampüsteki özel güvenliğin 'çimlerde oturma yasağı' gibi keyfi ve anlamsız kurallar uygulaması da denetimin niteliğini sorgulatan bir başka faktördür.

Üniversitenin kampüsü, yorumcuların neredeyse tamamı tarafından takdir edilen en güçlü yönü olarak öne çıkmaktadır. 'Muhteşem', 'dünyanın sayılı büyük kampüslerinden biri' ve 'Türkiye'nin en yeşil kampüslerinden' gibi ifadelerle sıkça övülmektedir. Kampüsün geniş, düzenli, ağaçlarla kaplı ve adeta ayrı bir şehir gibi olduğu belirtilmiştir. İçerisinde tenis kortu, bowling salonu, stadyum, kafeler, marketler gibi sosyal ve sportif imkanların bulunması, öğrencilerin yerleşke dışına çıkmadan ihtiyaçlarını karşılayabilmesini sağlamaktadır. Ancak, bu olumlu tabloya rağmen bazı eleştiriler de mevcuttur. Özellikle son yıllarda çimlerde oturmanın yasaklanması gibi anlamsız yasaklar ve kampüs içi yolların bozuk olması gibi altyapı sorunları dile getirilmiştir. Kış aylarının sertliği, kampüsün güzelliğinden faydalanma süresini kısıtlayan doğal bir dezavantaj olarak kabul edilmektedir.

Kampüsün devasa büyüklüğü, içeride bir ulaşım sistemini zorunlu kılmaktadır. Yorumlarda, kampüs içinde çalışan bir minibüs hattının varlığından bahsedilmiştir. Bu, fakülteler arası veya yurtlarla fakülteler arası mesafenin yürüme ile kat edilmesinin zorluğunu göstermektedir. Ancak bu konuda detaylı ve güncel yorumlar sınırlıdır. Bir yorumda, kampüs içi otobüs sayısının sabah ve akşam saatlerinde yetersiz kaldığı ve her fakülteye otobüs gitmediği belirtilerek öğrenci mağduriyetine dikkat çekilmiştir.

Siyasi olaylar ve ideolojik gruplaşmalar, Atatürk Üniversitesi'nin geçmişten günümüze en tartışmalı yönlerinden biridir. Özellikle 2010'ların ortalarına kadar olan yorumlarda, 'karşıt görüşlü' öğrenciler arasında sık sık çıkan kavgalar, fakülte baskınları ve kampüsteki gerginlikler ön plandadır. Üniversitenin 'ülkücülerin kalesi' olarak bilinmesi ve 'reis' masası gibi hiyerarşik yapıların varlığı, belirli bir siyasi görüşün kampüste baskın olduğunu göstermektedir. Bu durum, bazı öğrenciler tarafından güvenliği tehdit eden bir unsur olarak görülürken, bazıları ise bu baskınlığın 'pekekeli solucanları' susturduğunu savunarak olumlamaktadır. Polislerin kampüsteki varlığı da tartışmalıdır; kimileri bunu huzuru sağlayan bir gereklilik olarak görürken, kimileri 'gericiliğin galibiyeti' olarak nitelendirmektedir. Son yıllarda ise bu tür fiziksel çatışmalardan ziyade, siyasi kadrolaşma ve cemaat yapılanması gibi daha kurumsal eleştiriler öne çıkmaktadır.

Sosyal yaşam, üniversitenin en zayıf halkalarından biri olarak görülmektedir. Yorumların büyük çoğunluğu, sosyal aktivitenin 'yok denecek kadar az' olduğu yönündedir. Erzurum'un sert iklimi, yılın büyük bir bölümünde öğrencileri kapalı mekanlara, özellikle evlere hapsetmektedir. Bu durum bir yandan kalıcı dostlukların kurulmasına zemin hazırlasa da, genel olarak bir asosyallik ve can sıkıntısı ortamı yaratmaktadır. Bahar şenlikleri gibi etkinliklerin sönük geçmesi, geçmiş yıllara göre kalitesinin düşmesi de eleştirilmektedir. Kampüs içinde kafe, sinema, bowling gibi imkanlar bulunsa da, şehrin genel atmosferi ve iklim koşulları canlı bir sosyal hayatın önündeki en büyük engel olarak durmaktadır.

Teknolojik altyapı konusunda çelişkili yorumlar bulunmaktadır. Bir yanda, online eğitimde kendi sistemlerini (OBS) kullanmaları ve bu sistemin stabil çalışması olumlu bir özellik olarak görülmektedir. Kütüphanenin dijital arşivleme çalışmalarının takdir toplaması da altyapının iyi kullanıldığına bir örnektir. Diğer yanda ise, üniversite web sitesinin '60 yıllık üniversiteye yakışmayacak derecede' kötü ve kullanışsız olduğu, öğrenci otomasyon sisteminin sık sık hata verdiği, online harç ödemesi gibi basit işlemlerin bile yapılamadığı yönünde ciddi eleştiriler mevcuttur. Açıköğretim sisteminin ise henüz 'emekleme aşamasında' olduğu belirtilmiştir. Dolayısıyla, bazı alanlarda başarılı dijitalleşme adımları atılmışken, temel öğrenci hizmetlerinde teknolojik altyapının yetersiz kaldığı anlaşılmaktadır.

Üniversiteye ulaşım konusu, özellikle dolmuş ve minibüslerle ilgili ciddi şikayetlerin merkezinde yer almaktadır. Şoförlerin erkek öğrencilere yönelik kaba ve zaman zaman şiddete varan tavırları, kadın öğrencilere ise rahatsız edici bakışları ve davranışları en sık dile getirilen problemdir. Bu durum, bazı yorumcular tarafından şehirdeki genel 'öğrenciye düşman' bakış açısının bir yansıması olarak görülmektedir. Ulaşımın tam bir 'işkence' olduğu ve şoförlerin keyfi davranışlarının yolculuğu çileye dönüştürdüğü belirtilmiştir. Buna karşın, birkaç yorumda ulaşımın rahat olduğu ve kampüse sık sık araç bulunduğu gibi daha olumlu ifadelere de rastlanmaktadır, ancak bu görüşler azınlıktadır.

Üniversitenin uluslararası fırsatlar ve yabancı dil eğitimi konusundaki durumu hakkında sınırlı ama belirgin yorumlar bulunmaktadır. Erasmus programında oldukça ilerlemiş olduğu ve çok sayıda öğrenci gönderdiği olumlu bir şekilde not edilmiştir. İranlı yüksek lisans öğrencilerinin yoğunluğu, üniversitenin bölgesel bir çekim merkezi olduğunu göstermektedir. Ayrıca, Gürcistan gibi komşu ülkelere cüzi miktarlarla turlar düzenlenmesi de bir avantaj olarak sunulmuştur. Ancak, uluslararası bir yaz okulunda bile programı düzenleyenler arasında İngilizce bilen sayısının 'maalesef çok düşük' olması, yabancı dil yetkinliği konusunda kurumsal bir eksikliğe işaret etmektedir.

Üniversite yemekhanesi ve kampüs içi yeme-içme mekanları hakkında sınırlı sayıda yorum bulunmaktadır. Olumlu olarak, şehirdeki yemek kültürünün genel olarak iyi olduğu ve yemeklerin yanında bol ikram geldiği belirtilmiştir. Ancak, Ramazan ayında yemekhanede yemek verilmemesi ciddi bir eleştiri konusudur. Bu durumun oruç tutmayan veya tutamayan (sağlık sorunları, regl vb.) öğrencileri mağdur ettiği ve onları AVM'lere veya esnafın ağır yemeklerine mahkum ettiği vurgulanmıştır. Ayrıca, kampüs içindeki kafelerin aşırı pahalı olduğu da dile getirilen bir diğer şikayettir.

Barınma olanakları, zaman içinde büyük bir değişim göstermiştir. 2008-2012 arası yorumlarda KYK yurtlarının 'bok götürdüğü', 8 kişilik odaların ve pis banyoların olduğu belirtilirken, 2011 Kış Olimpiyatları sonrası yapılan yenilemelerle yurtların modernize edildiği ve 3 kişilik, banyolu-tuvaletli, TV'li odalara dönüştüğü ifade edilmektedir. Bu nedenle güncel olarak KYK yurtlarının fiziki şartları iyi olarak değerlendirilebilir. Ancak, kalacak yer bulma sorunu zaman zaman yaşanabilmektedir. Bazı yorumcular KYK yerine özel yurtları tavsiye ederken, bir yorumcu ise cemaat yurtları dışında tek alternatifin pahalı bir özel yurt olduğunu belirterek ideolojik baskıya dikkat çekmiştir. Eve çıkmak ise genellikle ikinci seneden sonra tavsiye edilen bir seçenektir.

Üniversitenin imajı, 'köklü ve büyük bir devlet üniversitesi' algısıyla 'sorunlu bir taşra üniversitesi' algısı arasında gidip gelmektedir. Atatürk'ün ismi ve vasiyeti üzerine kurulmuş olması, ona tarihsel bir önem ve prestij katmaktadır. Türkiye'nin en eski ve en büyük üniversitelerinden biri olması sıkça vurgulanır. Ancak bu olumlu imaj, siyasi gerilimler, 'ülkücü kalesi' olarak anılması, nepotizm skandalları ve şehirle olan sorunlu ilişkisi nedeniyle ciddi şekilde zedelenmiştir. Özellikle son yıllardaki liyakatsizlik ve akraba ataması iddiaları, üniversitenin bilimsel imajına büyük zarar vermiştir. Sonuç olarak, dışarıdan bakıldığında saygın bir kurum gibi görünse de, içeriden gelen yorumlar imajın arkasında ciddi kurumsal ve sosyal problemlerin yattığını göstermektedir.

İdari personel ve üniversite yönetimi hakkındaki yorumlar ezici bir çoğunlukla olumsuzdur. En başta gelen eleştiri, rektörlük ve diğer idari birimlerin öğrenci sorunlarına duyarsız kalmasıdır. Ani müfredat değişiklikleri, öğrenci işlerinin kaldırılması, sınav sonuçlarının geç açıklanması gibi kararlar, yönetimin öğrencileri mağdur eden tek taraflı tutumunun bir göstergesi olarak sunulmuştur. İletişim kurmanın imkansız olduğu, telefonların yüzüne kapatıldığı ve personelin ilgisiz davrandığı sıkça belirtilen şikayetlerdir. Bununla birlikte, en ciddi suçlama, idari kadroların liyakatsiz bir şekilde akraba ve yandaşlarla doldurulduğu yönündedir.

İş ve kariyer fırsatları konusunda yapılan yorumlar, kişisel çabanın ve kurulan ilişkilerin önemini vurgulamaktadır. Üniversitenin doğrudan bir kariyer desteği sunduğuna dair bir bilgi bulunmamakla birlikte, dolaylı yollarla fırsatlar yaratılabileceği belirtilmiştir. Örneğin, şehirdeki zengin iş insanlarıyla tanışma imkanı bulan bir öğrencinin, onların şirketlerinde staj yapabileceği ifade edilmiştir. Ancak, genel olarak mezuniyet sonrası kariyer olanakları veya üniversitenin bu konudaki kurumsal desteği hakkında yeterli yoruma rastlanmamıştır.

Erzurum şehri, öğrenci deneyimini derinden etkileyen ve hakkında en çok olumsuz yorum yapılan konudur. Şehrin en büyük sorunu olarak halkın bir kısmının öğrenciye karşı 'düşmanca' veya 'mesafeli' tutumu gösterilmektedir. Öğrencilerin, özellikle kadınların 'orospu', erkeklerin 'pezevenk' olarak görüldüğü, dış görünüşleri (uzun saç, top sakal) nedeniyle tacize uğradıkları gibi çok ağır iddialar mevcuttur. Ramazan ayında oruç tutmayanlara yönelik baskı ve şiddet olayları da sıkça dile getirilmiştir. Şehrin 'yobaz', 'gerici' ve 'karamsar' atmosferinin öğrenciler üzerinde depresif bir etki yarattığı da belirtilmektedir. Bu olumsuz tabloya karşın, şehrin mimarisinin güzel, yollarının geniş olduğu, halkının bir kısmının esprili ve misafirperver olabildiği, ticarete kafalarının bastığı gibi daha olumlu gözlemler de bulunmaktadır. Ancak genel kanı, şehrin sosyal ve kültürel yapısının öğrenci yaşamı için oldukça zorlayıcı olduğu yönündedir.